چالش‌های برگردان عناصر فرهنگی نمایشنامه با تکیه بر نظریه نیومارک

Authors

  • مریم میرزاخانی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
  • یسرا شادمان استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه الزهراء، تهران، ایران
Abstract:

«شهرزاد» اثر ماندگار پدر نمایشنامه‌‌نویسی عربی؛ توفیق الحکیم با استناد به داستان هزارویک شب در جامه‌ای فلسفی ابداع شده‌ و نه تنها در بُعد اندیشگانی، بلکه از نظر ادبی نیز حائز اهمیت است. همواره مقوله‌‌هایی وجود دارند که به دلیل تعلق به فرهنگ مبدأ به راحتی قابل انتقال به متن مقصد نیستند. انتقال این مقوله‌ها که به نام مقوله‌های فرهنگ‌محور شناخته می‌شوند با دشواری زیادی روبه‌رو است. پیوند‌های آثار ادبی و نویسندگان ملل مختلف و کشف منابع الهام‌‌بخش آنان در حیطۀ ادبیات تطبیقی بررسی می‌شود. از این رو، ترجمه می‌تواند ابزار بسیار مهم و کاربردی برای ایجاد این ارتباط باشد. ترجمۀ مقولات فرهنگی در بحث‌های ترجمه‌ شناسی، موضوعی پیچیده و هزارتو است. مقولاتی که انعکاس‌دهندۀ فرهنگ یک جامعه هستند معمولاً برای سایر جوامع که دارای فرهنگی متفاوت­اند، غیرقابل درک بوده و گاه نیز منجر به ایجاد سوء‌تفاهم می‌‌شوند. نمایشنامۀ «شهرزاد» از سوی آقایان عبدالمحمد آیتی و محمد صادق شریعت به زبان فارسی ترجمه شده ‌است. این پژوهش بر آن است که دو برگردان فارسی را با توجه به چارچوب نظری پیتر نیومارک مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. مهم ترین یافته‌های پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای نوشته شده، بیانگر این مطلب است که نمایشنامۀ «شهرزاد» چهار مقوله‌ فرهنگی موردنظر نیومارک را داراست و مقولۀ بوم‌شناسی در این متن نمایشی جایگاهی ندارد و مترجمان برای ترجمه این نمایشنامه بیشتر از راهکار معادل فرهنگی استفاده کرده و بدین ترتیب هر دو مترجم ترجمه­ای مخاطب‌محور ارائه داده‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

چالشهای ترجمه‌پذیری عناصر فرهنگی در رمان «اللّصّ والکلاب» نجیب محفوظ؛ مقایسة دو ترجمه با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک

ترجمه یکی از مهم‌ترین مسائل فرهنگی معاصر است؛ زیرا وظیفة مترجم تنها جایگزینی الفاظ نیست، بلکه به عنوان یک میانجی، سعی در ایجاد نوعی هماهنگی بین فرهنگ ملّی و فرهنگ مبدأیی دارد که دارای عادات و رسوم خاصّ خود است. این مسأله کار مترجم را دشوار و مأموریّت او را با پیچیدگی همراه می‌سازد. نیومارک، دانشمند و نظریّه‌پرداز آمریکایی در حوزة ترجمه، روش‌هایی را برای ترجمة عناصر فرهنگی پیشنهاد داده که در محافل ع...

full text

چالشهای ترجمه پذیری عناصر فرهنگی در رمان «اللّصّ والکلاب» نجیب محفوظ؛ مقایسة دو ترجمه با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک

ترجمه یکی از مهم ترین مسائل فرهنگی معاصر است؛ زیرا وظیفة مترجم تنها جایگزینی الفاظ نیست، بلکه به عنوان یک میانجی، سعی در ایجاد نوعی هماهنگی بین فرهنگ ملّی و فرهنگ مبدأیی دارد که دارای عادات و رسوم خاصّ خود است. این مسأله کار مترجم را دشوار و مأموریّت او را با پیچیدگی همراه می سازد. نیومارک، دانشمند و نظریّه پرداز آمریکایی در حوزة ترجمه، روش هایی را برای ترجمة عناصر فرهنگی پیشنهاد داده که در محافل ع...

full text

ارزیابی بنیان‌های معرفت‌شناختی نسبیت فرهنگی با تکیه بر نظریه فطرت

نسبیت فرهنگی یکی از رایج ­ترین لوازم نسبیت­ گروی در معرفت­ شناسی شمرده می‎شود. بر اساس نسبیت فرهنگی، ارزش یک عنصر فرهنگی تنها در زمینه فرهنگی خاص قابل درک است. سه تقریر عمده از نسبیت وجود دارد: نسبیت مفهومی، نسبیت اعتقادی و نسبیت ارزشی- هنجاری. با تکیه بر معرفت­ شناسی و انسان ­شناسی فطری می­توان به ارزیابی تقریرات نسبیت پرداخت. تقریرات نسبیت از مبانی نادرست معرفت‏ شناختی در باب صدق نظیر شکاکیت ...

full text

روش شناسی برگردان تصویرهای استعاری صحنه های قیامت در قرآن بر اساس الگوی نیومارک

  معنای تصویرهای استعاری در مباحث معنی­شناسی و ترجمه از جایگاه مهمی برخوردار است و این مهم در ترجمة متون مقدسی همچون قرآن کریم نمایان­تر می­شود؛ بنابراین در مطالعات نوین ترجمه، از جمله الگوهای ترجمۀ تصویرهای استعاری، نظریۀ پیترنیومارک است که بر ترجمه­پذیری استعاره تاکید دارد. نیومارک هفت راهبرد را برای ترجمة استعاره معرفی می­کند که با تکیه بر آنها می­توان تصویرهای استعاری را به زبان مقصد ...

full text

خطاهای ترجمه در باهم‌آیی‌های قرآنی با تکیه بر دیدگاه‌های نیومارک، بیکر و لارسون

بسیاری از نظریه‎پردازان ترجمه به نقش باهم‌آیی در ترجمه اذعان کرده‌اند و در بخشی از مطالعات خود، نقش این پدیدة زبانی در ترجمه را بررسی نموده‌اند، اما در حوزة ترجمة قرآن، هنوز این مسئله بررسی نشده‌است و با چالش‌های زیادی روبه‎روست. در پژوهش حاضر با تکیه بر دیدگاه‌های نیومارک، بیکر و لارسون از یک ‌طرف، و ترجمة قرآن از طرف دیگر، یک تقسیم‎بندی جدید از چالش‌های ترجمه در باهم‌آیی‌های قرآنی، فارغ از تق...

full text

نقد ترجمة عناصر فرهنگی کتاب «تَذَکَّرِی» با تکیه بر مثل‌ها و کنایه‌ها

در جریان ترجمة داستان، ضرب‌المثل‎ها و کنایه‎ها از عناصر فرهنگی مهم و کلیدی هستند که مفاهیم و پیام‎های متن اصلی را به خواننده انتقال می‎دهند.مشکل عمدة مترجم در این مسیر، روش برخورد صحیح با این عناصر است. در این چالش، معادل‎ها یکی از عوامل مهمی هستند که کمک شایانی به مترجم می‎کنند. معادل خوب باید نه تنها معنا، بلکه روح، حس و تجربة نویسندة ادبی را به مخاطب منتقل کند. این پژوهش، در نظر دارد شیوة تر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 21

pages  175- 202

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023